Integrowana Produkcja Roślin równa się bezpieczeństwo żywności?

Bezpieczeństwo żywnościowe jest pojęciem wieloaspektowym, w którym produkcja żywności, obok dostępu, jej wykorzystania i stabilności zaopatrzenia, jest dla producenta podstawowym wyzwaniem. Dedykowana na rynek masa żywności jest determinowana wielkością produkcji, którą w dużej mierze określają przyjęte metody produkcji roślinnej. Integralnie związana z tym pojęciem jest bezpieczna żywność. Najczęściej przytaczana formuła określa to pojęcie jako „ogół warunków i działań, które muszą być podejmowane i spełniane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością, w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka”.

Z punktu widzenia produkcji żywności roślinnej, bezpieczeństwo żywnościowe osiągane jest w najwyższym stopniu poprzez zastosowanie upraw intensywnych (przyjętych za konwencjonalne), natomiast bezpieczeństwo żywności w wyniku stosowania upraw ekologicznych. Zapewnienie jednocześnie bezpieczeństwa żywnościowego i żywności wymaga ciągłego poszukiwania nowych, innowacyjnych rozwiązań technologicznych, organizacyjnych i technicznych. Rozwiązania te muszą także zapewniać spełnienie oczekiwań społecznych, ochrony środowiska, a w produkcji zwierzęcej – również dobrostanu zwierząt.

Wydaje się, że osiągnięcie kompromisu pomiędzy dążeniem do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i bezpiecznej żywności zostało spełnione poprzez wprowadzenie i doskonalenie tzw. Integrowanej Produkcji (IP). Ten system wykorzystuje w sposób zrównoważony postęp technologiczny, biologiczny, techniczny w uprawie gleby, nawożeniu i ochronie roślin, uwzględniając jednocześnie bezpieczeństwo środowiska przyrodniczego. Metoda IP w praktyce jest bardziej skomplikowana niż metoda upraw intensywnych. W IP stosuje się racjonalnie nawożenie pochodzenia chemicznego i chemiczne środki ochrony roślin, wspomagając je naturalnymi mechanizmami biologicznymi. Zmniejszona ilość stosowanych chemicznych środków ochrony roślin winna dążyć do ograniczenia agrofagów do poziomu, w którym nie zagrażają one roślinom uprawnym. Ilość pozostałych agrochemikaliów (w tym nawozów) stosuje się tak, by były one bezpieczne dla konsumenta i środowiska, a jednocześnie prowadziły do uzyskania wysokich plonów o dobrej jakości. W odniesieniu do wszystkich agrochemikaliów, metoda IP zaleca stosowanie zasady „tak mało, jak to możliwe i tak dużo, jak wymaga tego sytuacja”.

Oprócz racjonalnego stosowania agrochemikaliów, w IP istotne jest poprawne zmianowanie, odpowiedni dobór odmian i zabiegów uprawowych. Kondycja uprawianych roślin zależy od wielu czynników, a przede wszystkim od właściwego przygotowania gleby, nawożenia oraz dokładnego rozmieszczenia materiału reprodukcyjnego (nasiona, sadzonki roślin). Istotnym aspektem właściwej kondycji roślin uprawnych jest ich harmoniczny rozwój w całym okresie wegetacji, od wschodów aż do zbioru. O prawidłowym rozwoju roślin w dużym stopniu decyduje pierwsza faza wzrostu, w której do gleby aplikuje się specjalne nawozy i biostymulatory.

IP jest produkcją certyfikowaną, a ze względu na bezpieczeństwo żywności największe znaczenie ma w uprawach warzywniczych i sadowniczych. Można więc stwierdzić, że w tej metodzie występuje ciągły postęp, m.in. poprzez wykorzystanie zasad rolnictwa precyzyjnego, konstruowanie i doskonalenie agregatów uprawowo-nawozowo-siewnych, aplikowanie do gleby nawozów na bazie komponentów biologicznych oraz precyzyjne dawkowanie i redukowanie znoszenia cieczy użytkowej w opryskiwaczach polowych. Dzięki tym zabiegom, produkowana żywność jest bezpieczniejsza dla zdrowia i życia konsumentów.