Dr inż. Joanna Bereżnicka
Nauczyciel akademicki w SGGW, na Wydziale Nauk Ekonomicznych; zainteresowania zawodowe: finansowanie działalności oraz ocena sytuacji finansowej gospodarstw rodzinnych, rachunkowość
Problem finansowania działalności i poszukiwania jego źródeł dotyczy wszystkich podmiotów gospodarczych funkcjonujących na rynku. W rolnictwie jest on bardzo widoczny, ponieważ nadal jest dość duża grupa rolników, którzy mają duże potrzeby kapitałowe. Do wyboru (w zależności od fazy rozwojowej jednostki gospodarczej) pozostaje kilka różnych źródeł. Można je podzielić na źródła wewnętrzne i zewnętrzne. Pierwsza z możliwości finansowania jest pożądana ze względu na zapewnienie poczucia bezpieczeństwa finansowego i obejmuje zysk (dochód) oraz amortyzację. Niestety ich poziom jest często niewystarczający, szczególnie dla tych jednostek, które chcą realizować inwestycję, a prowadzona działalność nie pozwala na otrzymanie odpowiednio wysokich środków finansowych. W takiej sytuacji właściciele (użytkownicy) gospodarstw rolnych mogą skorzystać z zewnętrznego finansowania.
Do rolnictwa skierowanych jest wiele możliwych sposobów finansowania zewnętrznego. Polscy rolnicy po wstąpieniu Polski w struktury europejskie, poza tradycyjnym źródłem finansowania obcego, czyli kredytami, otrzymali kolejny instrument, jakim jest wsparcie realizowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Wsparcie to przeznaczone jest zarówno na sfinansowanie potrzeb inwestycyjnych, jak i bieżącej działalności. Ogólne informacje o działaniach, które mogą zostać dofinansowane zostały zapisane w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014-2020. Przewidziana do wydatkowania kwota w ramach PROW dla rolnictwa i obszarów wiejskich oscyluje w granicach 13,6 mld euro. Środki finansowe są kierowane w różne obszary i dotyczą m.in. poprawy konkurencyjności gospodarstw (działania inwestycyjne), realizowania przedsiębiorczości na terenach wiejskich czy działalności zmierzającej do poprawy stanu (ochrony) środowiska na obszarach wiejskich i innych. Poza wymienionym wsparciem w ramach WPR inną możliwością finansowania inwestycji jest leasing środków trwałych (kredyt rzeczowy), a działalności operacyjnej (bieżącej) – kredyt handlowy. Inne niekonwencjonalne źródła finansowania (np. anioł biznesu, emisja papierów wartościowych itp.) w rolnictwie nie są popularne.
Decyzja o skorzystaniu z finansowania zewnętrznego (bez względu na jego rodzaj) zawsze jest zindywidualizowana i powinna być poprzedzona rachunkiem finansowo-ekonomicznym ze względu na konsekwencje – ryzyko finansowe. Głównym obszarem, na który należy zwrócić uwagę w tym względzie jest bilansowanie środków pieniężnych (cash flow). Analiza cash flow, przynajmniej wstępnie, pozwoli zorientować się, gdzie występują „wąskie gardła” planowanych decyzji finansowych.
